تهدیدات امنیت ملی در مناطق مرزی: مطالعه موردی استان‌های کردستان و کرمانشاه

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دنشگاه آزاد اسلامی، گرمسار ایران.

2 استادیار جغرافیای طبیعی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

3 دانشیار جغرافیای سیاسی، مدرس دوره دکترا، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

4 دانشیار جغرافیای سیاسی و گردشگری، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

چکیده

امروزه مرزهای سرزمینی در زمره یکی از مهم‌ترین مسائل ملی و بین المللی به شمار میروند. تأمین امنیت ملی از اولویت های دولت ها در سیاست گذاری ملی و منطقه ای محسوب گردیده که همواره در تدوین آن تلاش می شود؛ تهدیدها، چالش ها و فرصت ها شناسایی و نیز تأثیر مکان‌های مختلف جغرافیایی بر آن مدنظر قرار گیرد. وضعیت مرز در اوضاع سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی یک کشور تاثیر مستقیم دارد. هدف اصلی این رساله عبارت است از تحلیل و بررسی تهدیدات امنیت ملی در مناطق مرزی در استان‌های کردستان و کرمانشاه. سوال اصلی مقاله این است که تهدیدات امنیت ملی ایران در مناطق مرزی استان‌های کردستان و کرمانشاه کدام‌اند؟ با توجه به حساسیت‌ امنیت‌ در مرزهای غربی کـشور و اهـمیت موضوع، تاکنون کمتر مطالعه‌ای پیرامون این‌ مسئله‌ در استان های کردستان و کرمانشاه انجام گرفته اسـت‌ از ایـن‌رو این پژوهش بر‌ آن‌ است تا شـاخص‌های مـؤثر بـر‌ امنیت‌ ملی در استان های کردستان و کرمانشاه را بررسی نماید. ایـران کـشوری است که در همزیستی‌ با‌ کشورهای همسایه از موقعیت‌های همسان‌/ ناهمسان‌ ژئوپلیتیک‌، ژئواکونومی و ژئوکالچر بـرخوردار‌ اسـت‌. نتایج مقاله نشان می‌دهد که مهم‌ترین تهدیدات امنیت ملی ایران در مناطق مرزی استان‌های کردستان و کرمانشاه عبارت‌اند از: تهدیدات دفاعی، تهدیدات سیاسی‌، تهدیدات اجتماعی، تهدیدات اقـتصادی‌، تهدیدات امنیتی‌

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

National Security Threats in Border Areas: A Case Study of Kurdistan and Kermanshah Provinces

نویسندگان [English]

  • Behrooz Moradi 1
  • Davood Hassanabadi 2
  • Pirouz Mojtahedzadeh 3
  • heidar lotfi 4
1 PhD student in Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
2 Assistant Professor of Natural Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
3 Associate Professor of Political Geography, Ph.D. lecturer, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
4 Associate Professor, Department of Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
چکیده [English]

Today, territorial borders are one of the most important national and international issues. Ensuring national security is one of the priorities of governments in national and regional policy, which is always tried to be formulated; Identify threats, challenges and opportunities as well as the impact of different geographical locations on it. The main purpose of this dissertation is to analyze the national security threats in the border areas in the provinces of Kurdistan and Kermanshah. The main question of the article is what are the threats to Iran's national security in the border areas of Kurdistan and Kermanshah provinces? Due to the sensitivity of security on the western borders of the country and the importance of the issue, so far few studies have been conducted on this issue in the provinces of Kurdistan and Kermanshah. . Iran is a country that has similar geopolitical, geoeconomic and geocultural positions in coexistence with neighboring countries. The results of the article show that the most important threats to Iran's national security in the border areas of Kurdistan and Kermanshah provinces are: defense threats, political threats, social threats, economic threats, security threats

کلیدواژه‌ها [English]

  • National Security
  • Border Areas
  • Kurdistan
  • Kermanshah
الهامی،خلیل،1388،مجموعه مقالات اقتصاد پنهان،معاونت پژوهش، ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا وارز.
ابوئی، مهدی،1378،مجموعه مقالات،پژهشکده اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس – اداره کل مبارزه با قاچاق کالا ناجا.
امینیان، بهادر،1371، مفهوم امنیت ملی و تحولات آن، مجله سیاست دفاعی، شماره 1،ص 5.
بنایی، رضا،1381، آشنایی بامقررات گمرکی و ترخیص کالا،تهران: شرکت چاپ و نشر بازرگانی، ویرایش 5.
پاکزاد،جهانشاه،1388، مبانی نظری و فرآیند طراحی شهری ، تهران، وزارت مسکن و شهرسازی.
تهامى،سیدمجتبى،1382،امنیتملى،داکترینسیاستهاىدفاعىوامنیتى(جلداول).تهران:سازمان عقیدتی سیاسی ارتش جمهوری اسلامی ایران ، معاونت فرهنگی، مدیریت انتشارات
حافظ نیا،محمدرضا،1386، تاثیر خودگردانی کردهای شمال عراق برکشورهای همسایه، تحقیقات جغرافیایی، انتشارات دانشگاه اصفهان، شماره 83.
شجیعی گیسور، مجید،1386،مبارزه با قاجاق کالا،معاونت آموزش ناجا.
شکیبائی،علیرضا- احمدی،علی محمد،1378،مجموعه مقالات،پژوهشکده اقتصاد دانشکده تربیت مدرس- اداره کل مبارزه با قاچاق کالا ناجا.
سازمان مدیریت و برنامه ریزی (1378)، اولین گزارش ملی توسعه انسانی جمهوری اسلامی ایران.
سیف،اله مراد،1378،قاچاق کالا در ایران، مجلس شورای اسلامی، مرکز پژوهش‌ها.
عندلیب، علیرضا، 1380، نظریه ی پایه و اصول آمایش مناطق مرزی جمهوری اسلامی ایران، انتشارات دوره ی عالی جنگ، تهران.
قلی زاده،سیدابراهیم،1383،نقش بازارچه‌های مرزی در ایجاد امنیت مرزهای مشترک سیاسی کشور(مطالعه موردی:بازارچه‌های مرزی منطقه ی خراسان)،جغرافیای نظامی و امنیتی،سال دوم، شماره 1.
کشاورز،نصرت اله،1386،فصلنامه مطالعات امنیت اجتماعی،سال سوم،انتشارات معاونت اجتماعی ناجا.
کاظمی ،علی اصغر،1374،روابط بین الملل در تئوری وعلل،تهران،قومس.
کلاه مال همدانی،احمد،1388،مجموعه مقالات اقتصاد پنهان،معاونت پژوهش ،ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، بررسی ابعاد قاچاق کالا و ارائه راهکارها با تاکید بر نقش گمرک،قاچاق کالا و آثار اقتصادی و فرهنگی آن، گزارش شماره 58.
گمرک جمهوری اسلامی ایران، بررسی ابعاد قاچاق کالا و ارائه راهکارها باتاکید بر نقش گمرک.
میسرا،ک.پ،1387،امنیت ملی در جهان سوم"نیاز به چارچوبی جدید"، مجله سیاست خارجی،سال دوم،شماره 3،تیر- شهریور.
مظلوم خراسانی،محمد؛ اسمعیلی، عطا، 1389، بررسی میزان حس امنیت اجتماعی زنان شهر مشهددر سال 85-86 و عوامل موثر بر آن، علوم اجتماعی.
مومنی،اسکندر،جعفری ، ذوالفقاری، تشکری،1389،راهبرهای ارتقاء امنیت عمومی، تهران، دانشگاه عالی دفاع ملی.
موسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد،قاچاق،از سری بررسی‌های امنیتی کشور.1381.
نمک شناس،رضا،1383،بررسی قاچاق کالا و سوخت در سیستان و بلوچستان، وزارت امور اقتصاد و دارایی،طرح تحقیقاتی.
وطن پور،علی رضا،1388،قاچاق کالا وامنیت ملی،نشر کار آگاه،دفتر تحقیقات پلیس آگاهی ،ناجا.
یوسفی نژاد، علی،1388،مجموعه مقالات اقتصاد پنهان، معاونت پژوهش،ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز
ارمغان، سیمین (1390)، «جایگاه بازارچه‌های مرزی در آمایش سرزمین و کاهش قاچاق استان کردستان»، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، شماره 8، دوره دوم زمستان 1390، صص 17- 32.
پاپلی یزدی، محمدحسین (1372)، «تمرکزگرایی و عدم تمرکزگرایی و اثرات آن»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 29.
پیرز، جان. ای و ریچاردبی، رابینسون (1383)، مدیریت راهبردی (برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل)، سمت، تهران، ص 155.
دواس، دی. ای (1382)، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه‌ هوشنگ نایبی، تهران: نی.
رحمانی، بیژن، شمس، مجید و ساناز حاتمی فر(1389،. «امکان‌سنجی توسعه پایدار گردشگری در شهر ملایر با استفاده از مدل SWOT»، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیطی، سال اول، شماره سه، اصفهان، ص17.
رستم گورانی، ابراهیم، بیرانوندزاده، مریم، علی‌زاده، سیددانا، حشمتی جدید، مهدی (1392)، «بررسی جایگاه مناطق آزاد تجاری جزیره قشم در توسعه پایدار و امنیت اجتماعی»، دو فصلنامه آمایش سرزمین، سال پنجم، شماره 1، بهار و تابستان 1392 صص 27-49.
رکن‌الدین افتخاری، عبدالرضا، پاپلی یزدی، محمدحسین، عبدی، عرفان (1387)، «ارزیابی اثرات اقتصادی بازارچه‌های مرزی در بازتاب‌های توسعه مناطق مرزی؛ مطالعه موردی: بازارچه مرزی شیخ صالح شهرستان ثلاث باباجانی، استان کرمانشاه»، فصلنامه ژئوپلیتیک، تابستان 1387، سال 4، شماره 2، صص82-109.
رومینا، ابراهیم (1393)، «تبیین نظری قاچاق کالای ورودی و مدیریت آن در کشورها»، فصلنامه بین‌المللی ژئوپلیتیک، شماره 33، بهار 1393، صص 83-105.
زراء‌نژاد، منصور، ابراهیمی، صالح (1391)، «قاچاق کالا در ایران و رابطه آن با اقتصاد رسمی آزمون علیت گرنجر (1386-1353)»، دو فصلنامه بررسی‌های حقوقی (مجله تخصصی حقوق اقتصادی)، سال دوم، شماره 4، پاییز و زمستان 1391 ص 13.
ساروخانی، باقر (1382)، روش تحقیق در علوم اجتماعی، جلد اول، تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز (1392)، گزارش مدیریتی بررسی توسعه نیافتگی مرزنشینان و تأثیر آن بر قاچاق کالا، مرکز پژوهش، آمار و اطلاعات ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز.
سیف، امراله (1387،. قاچاق کالا در ایران، انتشارات دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
طاوسی، تقی، اسکندری‌ثانی، محمد و محمود حسین‌‌زاده‌کرمانی (1391)، «قابلیت‌ها و تنگناهای توسعه محور شرق در شرایط امروز ایران و منطقه»، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری، دوره 3، شماره 12، صص79-100.     
عرب مازار یزدی، علی (1384)، اقتصاد سیاه در ایران، تهران: مؤسسه توسعه و دانش.
عیسی‌آبادی، ابوالفضل، شاه قلعه، صفی اله (1392)، «ژئوپلیتیک ایران و تأثیرآن بر قاچاق کالا»، فصلنامه تحقیقات جغرافیایی، شماره 109، تابستان 1392 صص 49-68.
فصیحی (1391)، «پیامدهای امنیتی قاچاق کالا در مناطق مرزی»، همایش ملی شهرهای مرزی و امنیت، چالش‌ها و رهیافت‌ها، زاهدان، دانشگاه سیستان و بلوچستان.
کریمی‌پور، یدالله، محمدی، حمیدرضا (1383)، «سد نفوذ قاچاق کالا: از واقعیت تا رؤیا (پژوهش میدانی در محدود استان هرمزگان)»، تحقیقات جغرافیایی، شماره 73، صص241-211.
کنین، عبدالحسین (۱۳۸۷)، جغرافیای طبیعی و انسانی بوشهر، تهران: طلوع دانش.
کلانتری خلیل آباد، حسین، ابوبکری، طاهر، قادری، رضا، پورعلی، محمدعلی، سعیدی، انور (1391)، «ارزیابی میزان تحقق‌پذیری شاخص‌های توسعه پایدار شهری در مناطق مرزی (نمونه موردی: شهر پیرانشهر)»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 30، صص221-207.
کهنه پوشی، سید‌هادی، جلالیان، حمید (1391)، «تأثیر قاچاق کالا بر اقتصاد روستاهای مرزی: مورد: بخش خاو و میرآباد شهرستان مریوان»، فصلنامه جغرافیا و توسعه، شماره 32، پاییز 1392 ، صص 61-74 .
گلکار، مهدی (1384)، «مناسب‌سازی تکنیک تحلیلی SWOT»، نشریه معماری و شهرسازی، سال پانزدهم، شماره 41، تهران، ص48.
گمرک جمهوری اسلامی ایران (1391)، دفتر فناوری اطلاعات و ارتباطات گمرک ایران.
لهسایی‌زاده، عبدالعلی (1381)، جامعه‌شناسی توسعه، تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور.
مرکز تکنولوژی‌ اطلاعات‌ سانان (1384)، آشنایی با توانمندی‌های تولیدی و صادراتی استان کردستان، کردستان: سازمان بازرگانی استان کردستان.
مهران‌نژاد، احمد، جوادی‌پور، رضا (1388)، «راهبردهای توسعه خدمات شهرداری‌های الکترونیک بر اساس تجزیه-وتحلیل SWOT: مطالعه موردی شهرداری الکترونیک منطقه 13 تهران»، دومین کنفرانس بین‌المللی شهرداری الکترونیکی، تهران، ص 59.
نمامیان، پیمان (1390)، «قاچاق کالا و اثرات آن در امنیت اجتماعی: ارزیابی سیاست‌های پیشگیرانه»، فصلنامه دانش انتظامی کردستان، شماره 8، دوره دوم، زمستان 1390، صص 61- 82.
وزارت جهاد کشاورزی (1385)، راهنمای تهیه طرح ساماندهی توسعه اقتصادی، اجتماعی فضاهای روستایی، دفتر برنامه‌ریزی توسعه روستایی.
ویسی،‌هادی (1392)، «توسعه نامتوازن ناحیه‌ای وچالش‌های امنیتی بلوچستان ایران با تأکید برپدافند غیرعامل به عنوان کلید حل مسئله»، ششمین کنگره انجمن ژئوپلتیک ایران پدافند غیرعامل، مشهد، انجمن ژئوپلتیک ایران، دانشگاه فردوسی مشهد.
هریسون، جفری و کارون، جان (1382)، مدیریت استراتژیک، ترجمه بهروز قاسمی، انتشارات هیأت، تهران
K.A.S. Murshid and Tout Sokphally (2005). The Cross Border Economy of Cambodia: An Exploratory Study. Working Paper No. 25. Download WP25 (pdf 499KB in English)
Kajanus, M. (2000). A model for creating innovative strategies for an enterprise and its application to a rural enterprise. Management Decision, 38 (10).
Krogman. P. , hnson, G: (1993). mexico-u.s. free trade and thelocation of producton, in: the mexico-us free trade, peterm. Garber (ed.)
Lee bouapao, leeber: phonesaly souksavath phetsamone sone, souphith Darachanthara, Vanthana, Norintha, ..(2004) lao PDR cross BORDER ECONOMY, case study in Dansavanh, Savannakhet, and Houaysai / Tonpheung, Bokeo, lao PDR " National Economic. Research Institute
 Nibouhr, Annekatvin; silviastiller ..(2002) Integration Effects in Border Regions – A Survey of Economic Theory and Empirical Studies, Hamburgisches Welt-Wirtschafts-Archiv (HWWA), Hamburg Institute of International Economics Öffentlichkeitsarbeit
Wheelen, T. L., & Hunger, J. D. (1995). Strategic management and business policy (5th Ed.). Reading, MA: Addison-Wesley.
watson,scott,societalsecurity; Applying the concept on the process of Kurdish identity, 2005.
waver,ole, Burry Buzan, Morten Kelstrup, pierre Lamaitre, Identity migration and new security agenda in Europe, London: Continuum International Publishers, 1993.