ارزیابی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان ایلام

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری - دانشگاه ایلام

2 استادیار جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه ایلام

3 کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه ایلام

چکیده

رشد سریع شهرنشینی در کشورهای جهان سوم باعث برهم خوردن تعادل منطقه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ای می‌گردد، در این میان اتخاذ برخی سیاست‌های اقتصادی باعث جذب امکانات به چند منطقه محدود و عقب‌ماندگی سایر مناطق می‌گردد، یکی از مسائلی که مسؤلان برنامه‌ریزی مناطق گوناگون کشور با آن مواجه هستند، خطر توسعه زیاد شهرهای اصلی در مقابل توسعه‌نیافتگی شهرهای کوچک و نواحی روستایی است. این مقاله با هدف بررسی و مقایسه شهرستان های استان ایلام از نظر شاخص های توسعه و تعیین میزان توسعه‌یافتگی آنها با استفاده از روشTOPSIS و AHP با تأکید بر نگرش سیستمی انجام شده‌است. یافته های این پژوهش نشان می دهد بین شهرستان ایلام و سایر شهرستان‌های استان از نظر توسعه ناهماهنگی و عدم تعادل شدیدی وجود دارد و شهرستان ایلام تنها شهرستان برخوردار و سایر شهرستان‌های استان محروم هستند. بدین ترتیب می‌توان گفت که از تعداد کل شهرستان‌های استان ایلام فقط 14.3 درصد برخوردار و 85.7 درصد آن‌ها محروم می‌باشند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Evaluating the level of development of the cities of Ilam province

نویسندگان [English]

  • hojat sheikhi 1
  • mohammad salavarzizadeh 2
  • reza malekmohamadi 3
1 Faculty Member of Department of Geography and Urban Planning - Ilam University
2 Faculty Member of Department of Geography and Urban Planning - University of Ilam
3 Master of Geography and Urban Planning, Ilam University
چکیده [English]

The rapid growth of urbanization in third world countries causes the regional balance to be disrupted. In the meantime, the adoption of some economic policies will attract facilities to a few limited areas and the backwardness of other areas، one of the issues faced by the planning officials of various regions of the country is the risk of over-development of major cities in contrast to the underdevelopment of small towns and rural areas.The purpose of this article is to review and compare the cities of Ilam province in terms of development indicators. The type of applied research and its investigation method is descriptive-analytical.For statistical calculations and analysis of research data, Excel software and urban and regional planning models, including TOPSIS and AHP models, have been used and the extent to which the cities have been determined in terms of development indicatorsThe findings of this research show that there is a severe disharmony and imbalance between Ilam city and other cities in the province in terms of development, and Ilam city is the only privileged city and other cities in the province are deprived.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ilam province
  • regional planning
  • development
  • County

مراجع

- آهنگری، عبدالمجید و مسعود سعادت مهر(1386)، مطالعه تطبیقی سطح توسعه‌یافتگی شهرستان‌های استان لرستان به تفکیک بخش‌های اقتصادی و اجتماعی، مجله دانش و توسعه، تهران، سال 5، شماره 21 ،
- اذانی، مهری، شاه کرمی، منوچهر(1396)، سنجش توسعه یافتگی شهرستان های استان لرستان بر اساس شاخص های آموزشی و فرهنگی با استفاده از مدلTOPSIS، پزوهش های مکانی- فضایی، شماره سوم، 11- 1.
- اسماعیل­زاده، حسن و صفرخانی، رضوان و دیگران(1395)، تحلیل سطوح برخورداری و رتبه­بندی شهرستان­های استان همدان با استفاده از مدل­های چندمعیاره TOPSIS & KOPRAS، فصلنامه برنامه­ریزی منطقه­ای، شماره 25، 15-28.
- پاپلی یزدی، محمدحسین و حسین رجبی سناجردی(1393)،» نظریه‌های شهر و پیرامون « ، چاپ چهارم، انتشارات سمت، تهران.
- پورمحمدی، محمدرضا، زالی، نادر(1389)، تحلیل نابرابری‌های منطقه‌ای و آینده‌نگاری توسعه (نمونه موردی: استان آذربایجان شرقی)، نشریه جغرافیا و برنامه‌ریزی، شماره 32، 64- 29.
- پورمحمدی، محمدرضا و رنجبرنیا، بهزاد و دیگران (1391)، تحلیل توسعه­یافتگی شهرستان­های استان کرمانشاه، مجله جغرافیا: برنامه­ریزی فضایی (جغرافیا)، شماره 5، 1-26.
- تقوایی، مسعود، بهاری، عیسی(1391)، سطح بندی و سنجش توسعه یافتگی شهرستان های استان مازندران با استفاده از مدل تحلیل عاملی و تحلیل خوشه ای، جغرافیا و برنامه ریزی محیطی، سال 23، شماره 4، 38- 15.
- حسن پور، سحر، امان پور، سعید(1394)، سنجش سطح توسعه اقتصادی و اجتماعی در استان گیلان، اولین کنفرانس بین المللی علوم جغرافیایی، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی، شیراز، ایران، 10-1.
- جعفرزاده، جعفر، رستم زاده، هاشم، حسینی تبار، سیدمحمد(1395)، تعیین و تحلیل سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان اردبیل، مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، شماره 36، 140- 124.
- داداش پور، هاشم، علیزاده، بهرام و بهاره مدنی(1390)، بررسی و تحلیل روند توسعه‌یافتگی و نابرابری‌های فضایی در شهرستان‌های استان آذربایجان غربی، فصلنامه علوم اجتماعی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، دوره 18 ، شماره 53، 173- 208.
- ریگی، علی، یاوری، مرتضی(1396)، ارزیابی سطح توسعه یافتگی شهرستان های استان سیستان و بلوچستان با استفاده از مدلTOPSIS  و AHP(شهرستان های زاهدان، زابل، ایرانشهر و چابهار)، فصل نامه علمی تخصصی فضای سبز، سال سوم، شماره 8، 38-27.
- زالی، نادر، سجادی اصل، سید علی(1396)، شناسایی عوامل کلیدی مؤثر بر توسعه‌نیافتگی منطقه‌ای(موردمطالعه: استان کهگیلویه و بویر احمد)، برنامه‌ریزی منطقه‌ای، سال 7، 25- 40.
- زبردست، اسفندیار، رحمانی، جواد(1395)، تحلیل الگوی سطح بندی نظام شهری اســتان زنجان و ارائه الگوی بهینه نظام شهر فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)، 1(7)، 161- 143.
- سادات سعیده زرآبادی، زهرا، شامی، محمدرضا، حسینی، علیرضا(1397)، سطح بندی و سنجش میزان توسعه یافتگی منطقه ای استان چهارمحال و بختیاری با بهره گیری و مقایسه تطبیقی نتایج روش های ارزیابی چند معیاره(TOPSIS, ELECTRE, VIKOR)، فصل نامه آمایش محیط، پیاپی 43، 76- 47.
- سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی استان(1395)، سالنامه آماری استان ایلام.
- سجادیان، ناهید، اکرامی، نعیم(1397)، سنجش میزان برخورداری استان های مرزی کشور از شاخص های توسعه با استفاده از مدل های تاکسونومی عددی و تاپسیس، فصل نامه آمایش محیط، شماره 41، دوره 11، 70- 47.
- سرور، رحیم، خلیجی، محمد(1394)، سنجش درجه توسعه یافتگی شهرستان های استان کهگیلویه و بویراحمد، مجله پژوهش و برنامه ریزی شهری، سال ششم، شماره 21، 102- 89.
- صدری فرد، افسانه، جلال آبادی، لیلا، کریمیان پور، فاطمه، زینی، ستایش(1396)، تحلیل و ارزیابی سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان خراسان شمالی با استفاده از مدل     TOPSIS، فصل نامه جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال هفتم، شماره 2، 330- 321.
- شریفی، محمدامین و کوهسار خالدی(1388)، اندازه‌گیری و تحلیل سطح توسعه مناطق روستایی در استان کردستان با استفاده از روشِ تحلیل عاملی و تاکسونومی عددی، اقتصاد کشاورزی و توسعه، دوره 17 ، شماره 67، 179- 202.
- عظیمی، ناصر(1380)، شهر و انباشت سرمایه از دیدگاه مدیریت و برنامه‌ریزی منطقه‌ای، مجه مدیریت شهری، سال 2 ، شماره 6 ، 26- 35.
- مشکینی، ابوالفضل، معززآبادی، محدثه(1395)، رتبه بندی شهرستان های استان خراسان رضوی از نظر شاخص های توسعه یافتگی با استفاده از روش تحلیل عاملی، فصل نامه مطالعات فرهنگی- اجتماعی خراسان، دوره 10، شماره 3، 143- 121.
- مصلی نژاد، عباس(1384)، دولت و توسعه اقتصادی در ایران، جلد 1 ، انتشارات نشر نی، تهران.
-   مولایی، محمد(1387)، بررسی و مقایسه درجه توسعه‌یافتگی بخش کشاورزی استان‌های ایران طی سال‌های 1373  و1383 ، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، همدان، دوره 16 ، شماره 63 ، 88 - 71 .
- میرسندسی، زینب، امین زاده، بهناز(1399)، تحلیل تعادل منطقه ای بر مبنای شاخص های ترکیبی نظریه مرکز- پیرامون و گردشگری پایدار(مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)، مجله هفت شهر، سال چهاردهم، شماره 43، 125- 89.
- ویسی ناب، فتح الله(1396)، ارزیابی و سنجش وضعیت نابرابری توسعه در شهرستان های استان کرمانشاه با تأکید بر شاخص های اقتصادی، فصل نامه جغرافیا و برنامه ریزی شهری چشم انداز زاگرس، دوره 9، شماره 31، 141- 121.
- Goletsis, Y., M. Chletos (2011). Measurement of Development and Regional Disparities in Greek Periphery:A Multivariate Approach,Socio-Economic Planning Sciences,Vol.45, No 4, PP. 174-183.
- Kim ،Sukko. (2008), Spatial Inequality and Economic Development: Theories ،Facts ،and Policies. Washington ،DC: The International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank.
- Nel, E., & Rogerson, C. M. (2009, May). Re-thinking spatial inequalities in South Africa: Lessons from international experience. In Urban Forum, Vol. 20, No. 2, P. 141-156).
- Moore, T. (1994). Core-Periphery Models, Regional Planning Theory, and Appalachian Development. Blackwell Development and arketing. Australia: CRC for Sustainable Tourism Pty Ltd,( 4 )21, 33-100.
- Pallas, A., & Jennings, J., L. (2012), a Multiplex Theory of Urban Service Distribution: The Case of School Expenditures, Urban Affairs Review, VOL, 48. No, 1. PP, 20-37.
- Rey, J.S., Janikas, M.V. (2005). Regional convergence, inequality and space. Economic Geography. VOL, 5. NO, 2. PP, 155-176.
- Rosenstein, C. (2011). Cultural development and city neighborhoods, City, Culture andSociety, Vol. 2, No. 1, 9-15.
- Wu, C. (2017). Periphery, borders and regional development In Rangan,H., Kam,M. N. (Eds) Insurgencies and Revolutions: Reflections on John Friedmann’s Contributions to Planning Theory and Practice. New York: Routledge ,Vol.23, pp. 73-84.

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار