مدیریت تاب‌آوری محله در مواجهه با زلزله در بافت‌های فرسوده شهری به روش FAHP (نمونه موردی: محله عبدل آباد شهر تهران)

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 گروه شهرسازی، واحد امارات عربی متحده، دانشگاه آزاد اسلامی، دبی، امارات عربی متحده

2 استاد گروه شهرسازی دانشگاه علم و صنعت، تهران، ایران

3 محمود رضایی استادیار گروه شهرسازی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

4 استادیار گروه شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

چکیده

وقتی زلزله‌ای روی می‌دهد، شهر به صورت یک سیستم از آن تأثیر می‌پذیرد. به عبارت دیگر عناصر شهری نتنها خود از زلزله و سایر آثار جانبی آن متأثر می‌شوند، بلکه در عمل متقابل سیستمی سایر عناصر شهری را تحت تأثیر قرار داده و یا از آن‌ها تأثیر می‌پذیرد. هرچه میزان و نحوه تأثیر گذاری یکی از عناصر شهری بیشتر باشد، تعداد و انواع بیشتری از عناصر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت. این مقاله به بررسی میزان مؤلفه‌های تاثیرگذار در تاب آوری بافت فرسوده در مقابل زلزله در محله عبدل اباد منطقه 19 شهر تهران است. روش پژوهش در این مقاله توصیفی-تحلیلی می‌باشد و از مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده است و با مدل FAHP به تحلیل پرداخته است. نتایج حاکی از آن است که روش فعلی مدیریت بافتهای فرسوده کارایی لازم برای مواجهه با زمین لرزه را ندارندو عوامل مدیریتی در سطح محلات تأثیر بیشتری نسبت به سایر عوامل تأثیر پذیرفته از کاربری زمین شهری در هنگام زلزله دارند. یافته‌های حاصل از مدل نشان می‌دهد که عامل مدیریتی، اقتصادی و مشارکت اهالی در فرایند بازآفرینی و احیا به ترتیب امتیاز (0.145)، (0.112) و (0.110) در جایگاه‌های اول تا سوم واقع شده‌اند و نشانگر اهمیت این مؤلفه‌ها در بین مؤلفه‌های مورد مطالعه می‌باشد. همچنین در این پژوهش با توجه به مؤلفه‌ها و زیر معیارها با استفاده از نرم افزار فوق، بین عبدل آباد شمالی و جنوبی، عبدل آباد شمالی در جایگاه نخست واقع گردید و براین اساس بهترین محدوده از لحاظ برنامه‌ریزی بعد از وقوع زلزله می‌تواند مدیریت و ساماندهی شود.
 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Managing neighborhood resilience in earthquake encountered in urban exhausted tissues with FAHP method (Case studyL Abdolabad, Tehran)

نویسندگان [English]

  • Mahdi Nayeri 1
  • Esmaeil Shieh 2
  • Mahmoud Rezaei 3
  • Navid Saeidi Rezvani 4
1 Dept. of Urban Planning, UAE Branch, Islamic Azad University, Dubai, UAE
2 Professor of Urban Planning, Iran University of Science & Technology, Tehran, Iran
3 Assistant Prof. of Urban Planning, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
4 Assistant Prof. of Urban Planning, Qazvin Branch, Islamic Azad University, Qazvin, Iran
چکیده [English]

Abstract
When an earthquake occurs, city is affected as a system. In other words, urban elements are not only affected by earthquake and its side effects, but they also affect other urban elements or are affected by themin a systematic interaction. As the level and manner of impact by urban elements increase, more elements are affected.in Abdolabad in district 19 of Tehran divided into northern and southern part. The research method is analytical- descriptive and library and document studies have been conducted as well as FAHP based analyses Resultsshow that current management of old urban tissues lacks essential capability to deal with earthquakes and managerial elements in neighborhood level are more affectedduring earthquakes, compared with other elements affected by urban land use. Results indicate that management, economy and community’s involvement in the renewal and revival with 0.145, 0.112 and 0.110 scores are in first to third place, respectively and this reflects the importance of the components compared with other components of the study. Additionally, in this paper, considering the components and sub-criteria and using the software, North Abdolabad, compared with South Abdolabad,was in the first place and accordingly, best area in terms of post-earthquake planning to manage and organize.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: Urban planing
  • Resilience
  • old tissue
  • earthquake
  • Abdolabad District
دیودونیه تن برگ، (1383)، مترجم: محمد علی ذوالفقاری اصل،24 ساعت اول مدیریت بحران، نشر حدی، تهران
جهانشاهی، محمدحسین، (1382). تحلیل بافت­های فرسوده و شکل­سازی شهری و راهبردهای آن، مجله جستارهای شهرسازی، شماره 5.
حائری، محدرضا، (1368). طراحی کالبد شهر ایرانی بررسی گونه­شناسانه بافت شهری در قرن چهاردهم هجری، خلاصه مقالات تداوم حیات در بافت قدیمی شهرهای ایران، تهران.
حمیدی، ملیحه، (1373). نقش فرم، الگو، اندازه شهر در کاهش آسیب­پذیری از زلزله. مجموعه مقالات سمینار بین­المللی پیش­بینی برای زلزله تهران. تهران: مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران.
حبیب، فرح، (1373). نقش فرم شهر در کاهش خطرات ناشی از زلزله. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین­المللی بلایای طبیعی در مناطق شهری. تهران: دفتر مطالعات و برنامه­ریزی شهر تهران.
سلمانی مقدم، محمد، (1393) کاربرد برنامه ریزی کاربری اراضی در افزایش تاب آوری شهری در برابر زمین لرزه با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)(مطالعه‌ی موردی: شهر سبزوار)، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال پنجم، شماره هفدهم، صص 17
شیعه، اسماعیل، (1381). مقدمه­ای بر مبانی برنامه­ریزی شهری. چاپ یازدهم. تهران: دانشگاه علم و صنعت ایران
شماعی، علی؛ پوراحمد، احمد، (1384). بهسازی و نوسازی شهری از دیدگاه علم جغرافیا، تهران، انتشارات چاپ دانشگاه تهران.
عبداللهی، مجید (1383). مدیریت بحران در نواحی شهری، انتشارات سازمان شهرداری­ها و دهیاری­های کشور، 1380.
کمانرودی، موسی، (1368). تعارف فرسودگی و نظام مداخله، فصل­نامه ایرانشهر، شماره 9 و 10.
گزارش گروه مطالعات جایکا به مرکز مطالعات زلزله و زیست­محیطی تهران بزرگ (1380).
زیاری، کرامت الله، (1387)، برنامه‌ریزی کاربری اراضی شهری، چاپ دوم، انتشارات دانشگاه تهران.
Carpenter et al. 2001. From Metaphor to Measurement: Resilience of What to What Ecosystems 4: 765–781
Japan International Cooperation Agency (JICA) (2000), the study on seismic micro zoning of the greater Tehran area in the Islamic Republic of Iran, main report
Izadkhah,S. (2010).training Emergency Managers for Earthquake Response:challangees and opportunities,Disaster Preventation and Management: An International Journal,vol.19.Issue 2.p.p.185-198
Mayaga,J,S. (2007),Understanding and Applying the Concept Community Disaster Relisience:A capital-based approach,working paper.summer Academy for social vulnerability and resilience building,22-28 july,Munich,Jermany
Nakamura N. (1974) "Determination of REE, Ba, Fe, Mg, Na, and K in carbonaceous and ordinary chondrites"Geochimica et Cosmochimica Acta 38, 757-775