تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی:ابعاد و راهکارها

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

2 دانشیار گروه جامعه‌شناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران

3 استادیار گروه جامعه شناسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی گرمسار، ایران

چکیده

ناهمگونی قومی، دینی و اقتصادی، ویژگی ساختی عموم کشورهای جهان سوم، بخصوص خاورمیانه می‌باشد. جنگ قومیت­ها و استفاده از خرده فرهنگ­ها در جهان سوم بویژه خاورمیانه فصل مهمی از تاریخ درگیری‌ها این ملت‌ها را نشان می‌دهد. واقعیت موجود با فرایند نوین غلبه گفتمان خودگردانی و با استقلال‌جویی همه اقوام به‌جای استیلا جویی یک قوم، عملاً به مسئله‌ای هویتی و امنیتی تبدیل گردیده و در بسیاری از موارد تمامیت اراضی واحدهای مختلف سیاسی را تهدید می‌نماید. کشور ما نیز که متشکل از اقوام مختلف است سبب تحولات قومی در ایران قبل از جنگ تحمیلی و بعد از جنگ تحمیلی شده است. سؤال اصلی مقاله حاضر این است که تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی دارای چه ابعادی بوده است؟ در واقع نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که یکی از مقاطعی که همراه با تحولات قومی در ایران بوده است مقطع جنگ تحمیلی است. در حالی که با پیروزی انقلاب اسلامی در بعضی مناطق غرب و شمال غرب و نیز شرق کشور شاهد تحرکات قومی و هویت خواهی، خودمختاری و نیز استقلال خواهی قومی هستیم اما از مقطع جنگ تحمیلی به بعد درجه همبستگی و انسجام قومی افزایش می‌یابد و به نوعی شاهد کم رنگ شدن این مسئله هستیم. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی و نیز مقالت علمی و پژوهشی به تبیین و تحلیل تحولات قومی در مرزهای ایران قبل و بعد از جنگ تحمیلی پرداخته شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ethnic changes in the boundaries of Iran before and after the imposed war: dimensions and solutions

نویسندگان [English]

  • Ali Adeli 1
  • Soroush Fathi 2
  • Nair Pirahari 3
1 Ph.D. student of Political Sociology, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
2 Associate Professor of Sociology, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran
3
چکیده [English]

Abstract
Ethnic, religious, and economic heterogeneity is a structural feature of the general Third World countries, especially the Middle East. The ethnic conflicts and the use of subcultures in the Middle East reveal an important chapter in the history of the clashes of these nations. The reality with the new process of overcoming the autonomy of the discourse and the independence of all the ethnic groups rather than the statelessness of a nation has become virtually an issue of identity and security and in many cases threatens the integrity of the various political units. Our country, which consists of different ethnicities, has caused ethnic changes in Iran before the imposed war and after the imposed war. The main question of the present article is what dimensions of ethnic development in the boundaries of Iran before and after the imposed war? In fact, the results of this study indicate that one of the stages associated with ethnic changes in Iran has been the imposed war period. And we are witnessing somewhat diminishing this issue. According to this introduction, in this article, we will attempt to explain and analyze the ethnic changes in the boundaries of Iran before and after the imposed war with the use of library resources, scientific and research papers, as well as scientific and research materials.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: ethnic change
  • imposed war
  • ethnicity
  • Identity
  • Security
احمدی، حمید­(1381)، ­جهانی شدن: هویت قومی یا هویت ملی­، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، شماره 11.
احمدی، مجتبی و ابوذر زارع درخشان، حسین همازاده ابانیه (1389)، از تهاجم فرهنگی تا جنگ نرم، تهران: انتشارات ساقی، چاپ دوم.
آخوندزاده، فتحعلی­(1963)، الفبای جدید و مکتوبات. باکو: فرهنگستان علوم جمهوری شوروی سوسیالیستی آذربایجان.   
آدمیت، فریدون (1349)، اندیشه‌های میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: خوارزمی.
آراسته‌خو، محمد (1370)، نقد و نگرش بر فرهنگ اصطلاحات علمی-اجتماعی، تهران، گستره، چاپ دوم.
آزاد ارمکی، تقی (1386)، فرهنگ و هویت ایرانی و جهانی شدن، تهران، تمدن.
اسپریگنز، توماس­(1380)، فهم نظریه‌های سیاسی، ترجمه فرهنگ رجایی. تهران، آگاه
اسدالله بادامچیان (1376)، در مجموعه مقالات رقابت‌ها و چالش‌های سیاسی در ایران امروز، جلد دوم.
اصغر افتخاری (1381)، درآمدی بر خطوط قرمز در رقابت‌های سیاسی؛ با مقدمه تاجیک.
افتخاری، اصغر و همکاران­(1387)، قدرت نرم و سرمایه اجتماعی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
افتخاری، اصغر (1381)، «سیاست امنیّتی ایران»، فصلنامه دفاعی امنیتی، سال نهم، شماره 33.
امان اللهی بهاروند، سکندر (1379)، ایرانشناسی: لرها؛ تحلیلی تاریخی- جامعه شناختی، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 6.
اورنگ، مراد (1345)، پیشینه کردها، فصلنامه ارمغان، دوره سی و پنجم، شماره 8
ایزدی، حجت­الله (1387)، قدرت نرم در نهضت پیامبر اعظم (ص)، معنا و مفهوم قدرت نرم، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
باری بوزان (1378)، مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعـات راهبـردی، تهـران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
بلیک، ژانت و محمدرضا گلشن پژوه (1389)، قدرت نرم و تهدید نرم، پیشنهادی در راستای سیاست سازی، فصلنامه راهبرد، شماره پنجاه و پنج، سال نوزدهم.
تاج‌بخش، کیان­(1384)، سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، تهران: شیرازه.
تاجیک، محمدرضا­(1376)، کلمه نهانی: شکل‌گیری گفتمان‌های هویت در ایران" نامه پژوهش، سال دوم، شماره 7.
تاجیک، محمدرضا (1384)، انسان مدرن و معمای هویت، فصلنامه مطالعات ملی، 21، سال ششم، شماره 1، 1384، ص 22.
تاجیک، محمدرضا­(1384)، روایت غیریت و هویت در میان افغانستانیان، تهران، فرهنگ گفتمان
تولایی، محمد (1387)، تحلیلی بر گفتمان هیئت حاکمة جدید آمریکا، تهران: پژوهشکده مطالعات و تحقیقات بسیج.
جمالی، حسین (1379)، تاریخ و اصول روابط بین­الملل، {بی­جا}: مرکز تحقیقات اسلامی.
چلبی، مسعود­(1387)، هویت قومی و رابطه آن با هویت ملی، (امور اجتماعی وزارت کشور)
حافظ نیا، محمد رضا و محمد قصری و حمید احمدی و حسین حسینی (1384)، قومیت و سازماندهی سیاسی فضا (مورد: غرب و شمال غرب ایران)، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 2
حافظ نیا، محمدرضا (1381)، جغرافیای سیاسی ایران، چاپ اول، سمت تهران.
حبیب اله چاکرالحسینی (1381)، بررسی نقش مشارکت سیاسی در امنیت ملی ایران، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علوم سیاسی، دانشگاه تهران.
حجازی، حسین (1387)، ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تهدیدات نرم آمریکا، گزارش جمهور/ ضمیمه فصلنامه تخصصی نامه دولت اسلامی/شماره 27 و 26.
حسن لی، کاووس (1390)، بازشناسی پیوند صفاشهریها با خلجها و قشقاییها، فصلنامه ادبیات و زبان‌های محلی ایران زمین، شماره 3
حسینی، سید رضا­(1381)، نگاهی به مفهوم هویت ملی و حکومت دینی در بخشی از مطبوعات سال‌های 1332- 1320، در مؤلفه‌های هویت ملی در ایران. به اهتمام ذاکر اصفهانی، گروه تحقیقات سیاسی اسلام پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
خلیل آقا پور (1383)، نقش فرهنگ سیاسی مشارکتی بر امنیت ملی، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، (تربیت معلم دانشکده علوم انسانی).
خواجه نوروی و همکاران (1392)، مطالعه رابطه سبک زندگی و هویت اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی ایران، دوره هفتم، شماره 1، بهار 1393، صص 69-94
دوران، بهزاد و محسنی، منوچهر (1386)، هویت، رویکردها و نظریه‌ها، «هویت و بحران هویت»، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی، فرهنگ و مطالعات اجتماعی، چاپ دوم.
دوناتلا دلاپورتا (1381)، نظریه‌ی جنبش‌های اجتماعی، ترجمه محمدتقی دلفروز، تهران: مؤسسه انتشارات فرهنگ معاصر.
ذاکر اصفهانی، علیرضا­(1381)، نگاهی به مفهوم هویت ملی و حکومت دینی در بخشی از مطبوعات سال‌های 1332- 1320، در مؤلفه‌های هویت ملی در ایران. به اهتمام گروه تحقیقات سیاسی اسلام پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران: پژوهشکده علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
رایت، رابین (1372)، شیعیان؛ مبارزان راه خدا، ترجمه علی اندیشه، تهران: نشر قدس.
رفیع پور‌، فرامرز (1378)، آنومی یا آشفتگی اجتماعی، پژوهشی در زمینه پتانسیل آنومی در شهر تهران، تهران، سروش.
رفیع، حسین و سید محمدجواد قربی (1389)، «کالبدشکافی قدرت نرم و ابزارهای کاربردی آن»، فصلنامه مطالعات بسیج، سال سیزدهم، شماره 47.
رمضانی، روح الله (1380)؛ چارچوبی تحلیلی برای بررسی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران، ترجمه علیرضا طیب، تهران: نشرنی.
روحانی، حسن­(1388)، اندیشه‌های سیاسی اسلام (جلد سوم: مسائل فرهنگی و اجتماعی)، تهران، کمیل، چاپ سوم.
روشندل، جلیل­(1387)، امنیت ملى و نظام بین المللى، تهران: انتشارات سمت.
ریچارد جنکینز (1381)، هویت اجتماعی، ترجمه تورج یاراحمدی، تهران: شیرازه.
زرقانی، سید هادی­(1385)، ارزیابی عوامل و متغیرهای مؤثر بر قدرت ملی و طراحی مدل سنجش قدرت ملی کشورها، رساله دکتری جغرافیای سیاسی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
زواری، سید عبدالمجید­(1383)، هابرماس و بحران هویت (پایگاه اطلاع‌رسانی اقتصاد)
ساروخانی، باقر و رفعت جاه، مریم (1383)، عوامل جامعه‌شناختی مؤثر در بازتعریف هویت اجتماعی زنان، فصلنامه پژوهش زنان، دوره دوم، شماره 1، بهار، ص 76.
سروش، عبدالکریم، ذهنیت مشوش، هویت مشوش، مجله کیان، شماره 30.
سلیمی، حسین (1379)، فرهنگ گرایی، جهانی شدن و حقوق بشر، تهران: دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی، چاپ اول.
سیاوشی، سوزان­(1380)، لیبرال ناسیونالیزم در ایران. ترجمه علی‌محمد قدسی، تهران: مرکز بازشناسی اسلام و ایران (باز).
شارع‌پور، محمود (1389)، جامعه‌شناسی شهری، تهران، سمت، چاپ دوم.
شایگان. داریوش­(1371)، هانری کربن: افاق معنوی در اسلام ایرانی. ترجمه باقر پرهام. انتشارات آگاه.
شرفی، محمدرضا­(1380)، جوان و بحران هویت­(تهران، نشر سروش)
عبدی، عباس (1376)، تحول تجزیه فرهنگی در ایران، فصلنامه جامعه شناسی ایران، شماره 2
قاسمی، محمد علی (1382)، اقلیت­های دینی در ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 19
قربان پور دستکی، خدا بخش (1381)، ایران شناسی: بختیاری‌ها؛ گذشته و حال، فصلنامه مطالعات ملی، شماره 14.
کامران مقدم، شهین دخت (1355)، بلوچستان، فصلنامه وحید، شماره 193
معین، فروزان (1376)، نگاهی به تاریخ ترکمنها و ترکمنستان تا استیلای روسها، فصلنامه ایران شناخت، شماره 7.
ملکمیان، لینا (1376)، بررسی اجمالی آمارهای حیاتی اقلیت‌های مذهبی در تهران، فصلنامه جمعیت، شماره 21 و 22.
الیاسی، محمدحسین (1389)، «مقدمه‌ای بر ماهیت، ابعاد و مبانی قدرت نرم»، قدرت و جنگ نرم، گردآوری حجت الله مرادی، تهران: نشر ساقی.
http://iranprimer.usip.org
http://www.regulares.net