تبیین الگوی مکان یابی پایگاههای مدیریت بحران در شهر گرگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نورتهران و مدرس مجتمع آموزش عالی بم

2 دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه پیام نور مرکز تهران

3 کارشناس ارشد جغرافیا و برنامه ریزی روستایی دانشگاه پیام نور

چکیده

با توجه به اینکه کشور ایران از کشورهای بلا خیز دنیا به شمار می رود، لذا برنامه ریزی پیش از وقوع بحران از مسائل مهمی است که باید در برنامه کار سازمانهای متولی چون مدیریت شهری، سازمان پیشگیری از حوادث و سایر نهادها و سازمانهایی که هریک به نحوی در اداره و مدیریت شهرها اثرگذارند، قرار گیرد. مدیریت بحران با بهره­گیری گسترده از کلیه عوامل مؤثر در بهینه سازی اقدامات و کاهش خسارات ناشی از بحرانها و مقابله هوشمندانه و برنامه محور با آن پدید آمده است. در سالهای اخیر احداث پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران در دستور کار سازمان پیشگیری و مدیریت بحران در کشور قرار گرفته است. یکی از موارد قابل توجیه قبل از احداث این پایگاهها، مطالعه، بررسی و انتخاب مکان جغرافیایی مناسب برای استقرار این نوع کاربری هاست. در این پژوهش مکان یابی پایگاههای مدیریت بحران در شهر گرگان مورد مطالعه قرار گرفته است. به این منظور در مرحله نخست پارامتر­ها و معیارهای مؤثر در مکان­یابی این پایگاهها شناسایی و تدوین شده­اند  و با استفاده از مبانی نظری فرایند تحلیل سلسله مراتبی (AHP)به محاسبه وزن معیارها با استفاده از نرم افزار EXOERT CHOICE  پرداخته شده است و سپس با توجه به قابلیت سیستم  اطلاعات جغرافیایی (GIS) به عنوان تحلیلگر مکانی در حل مسائل پیچیده شهری و تعریف معیارهای مورد نظر به صورت لایه­های اطلاعاتی، از توانایی این سیستم جهت آماده سازی، تلفیق و تحلیل لایه ها  بهره گرفته شده است و در نهایت مکان مناسب برای استقرار این پایگاهها ارائه شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The study on location pattern of disaster management bases in gorgon city by GIS

نویسندگان [English]

  • Leila jalalabadi 1
  • Fatemeh Karimiyan pour 2
  • Hosein Sadin 3
  • Afsaneh sadry Fard 2
1
2
3
چکیده [English]

Considering that Iran is a one of the disaster-prone countries in the world, so Planning in advance of a crisis of important issues that should be noteworthy in organizations such as urban management, the prevention of disasters and other institutions and organizations that affected somehow in urban management. disaster management creations With the widespread utilizes of all factors in the optimization actions and reduce the damage caused by the disaster and deal intelligently and Program-based. In recent years,Construction of Disaster Management support bases Ongoing exposure by organization of prevention and Disaster Management in a country. One of the Notable items before the Construction this bases is evaluate and select the appropriate location for Establishment of This type of land uses. In this paper, locating disaster management bases has been studied in Gorgan city.For this purpose, the first step have been formulated and detect parameters and Effective measures at locate the these bases and with Using Theoretical bases of analytical hierarchy process (AHP) have been investigated to calculate the parameters weighting with using the software EXPERT CHOICE and then according to the ability of geographic information system (GIS) As spatial Analyzer on Solving of complex urban problems and define the Specified parameters to data layers, and Has been applied the such ability of this system to prepare, collate and analyze the layers and eventually the proper place for the establishment of these bases is offered.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Keywords: disaster management bases
  • locating
  • AHP
  • GIS
  • Gorgan city
آهنچی ، محمد (1376)، مدیریت سوانح، اصول و تئوری ها، کتاب یکم ، مرکز آموزش و تحقیقات جمعیت هلال احمر جمهوری اسلامی ایران، تهران.
امیری، فرشاد (1386)، مکان یابی پست های فشار قوی با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، گروه فتو گرامتری.
بهرام پور، مهدی و بمانیان، محمدرضا (1391)،تبیین الگوی جانمایی پایگاههای مدیریت بحران با استفاده از GIS نمونه موردی شهر تهران منطقه ی 3 ،دوفصلنامه علمی – پژوهشی مدیریت بحران، شماره اول. 
پرتوی، پروین (1373)، ارزیابی تحلیل بازسازی 3 شهرزلزله زده ایران، مجموعه مقالات هشتمین سمینار بین المللی پیش بینی برای زلزله و راهبردهای مقابله با آثار زلزله های آینده، مرکز مطالعات مقابله با سوانح طبیعی ایران.
حسینی، مازیار و همکاران (1387)ف مدیریت بحران، مؤسسه نشر شهر ، چاپ اول
رنگین کمان، امیر و اشتری ماهینی، آمنه و قاقازانی،  مجید (1391)، راهنمای تشکیل گروه مدیریت بحران در اماکن مسکونی، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران، مؤسسه نشر، چاپ اول.
روابط عمومی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران (1383)، گزارش پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران، مجله همگامان، شماره 9.
زبردست، اسفندیار و محمدی ، عسل (1384)، مکان یابی مراکز امداد رسانی در شرایط وقوع زلزله با استفاده از GIS و روش ارزیابی چندمعیاری AHP، نشریه هنرهای زیبا، شماره 21.
شجاع عراقی، مهناز و تولایی، سیمین و ضیائیان، پرویز (1390)، مکان یابی بهینه پایگاههای پشتیبانی مدیریت بحران با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی ( مطالعه موردی منطقه 6 شهرداری تهران)، فصلنامه مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای ، سال سوم، شماره دهم.
عادلی، محسن و متکان، علی اکبر و ضیائیان، پرویز و حسین پور، علی ( 2007)، مکان یابی ایستگاههای آتشنشانی شهر گرگان با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی، اولین کنفرانس GIS شهری، دانشگاه شمال ، آمل.
قدسی پور، حسین (1383)، گزارش مکان یابی پایگاههای ویژه مدیریت بحران منطقه 20 ، سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران.
مرکز مطالعات برنامه ریزی شهر تهران(1376)، مدیریت بحران(زمین لرزه)، جلد اول.
مصطفی زاده ، رئوف و اونق، مجید (1390)، ارزیابی پتانسیل بروز خطر روانگرایی در دشتهای جنوبی گرگانرود استان گلستان، فصلنامه پژوهشهای آبخیزداری، شماره 93.
http://www.mehrnews.com/detail/News/2291702   
http://fa.wikipedia.org