دیپلماسی گردشگری و رونق گردشگری در منطقه مکران: مطالعه موردی روابط ایران با همسایگان شرقی

نوع مقاله : مقاله علمی -پژوهشی کاربردی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای جغرافیای سیاسی، واحد گرمسار، دانشگاه آزاد اسلامی، گرمسار، ایران.

2 دانشیار جغرافیای سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

چکیده

منطقه مکران با داشتن جاذبه‌های گردشگری متنوع و برخورداری از زمینه‌های فرهنگی و تاریخی مشترک در میان کشورهای ایران و پاکستان و افغانستان پتانسیل تبدیل شدن به مقصدی مشترک برای گردشگری منطقه را داراست؛ اما نکته اصلی استفاده از ابزارهای مناسب برای ایجاد این رونق است. یکی از ابزارهای مفید دنبال کردن دیپلماسی گردشگری است. سؤال اصلی مقاله این است که آیا دیپلماسی گردشگری می‌تواند زمینه رونق گردشگری را در منطقه مکران فراهم آورد؟ فرضیه‌ای را که برای پاسخگویی به این سؤال اصلی در صدد تحلیل و تبیین آن هستیم این است که به نظر می‌رسد دیپلماسی گردشگری حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران است. روش این مقاله توصیفی - تحلیلی است. نتایج مقاله نشان می‌دهد که دیپلماسی گردشگری با محوریت منطقه مکران هم بسترهای جغرافیایی، فرهنگی، قومی و تاریخی دارد و هم پشتوانه سیاسی در میان دولت‌های منطقه اما برخی چالش‌های امنیتی و نیز فقر زیرساخت‌های ارتباطی و تسهیلاتی باعث کندی روند رونق گردشگری منطقه مکران از دریچه دیپلماسی گردشگری گردیده است. با توجه به این مقدمه در این مقاله تلاش خواهد شد با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و نیز مقالات علمی و پژوهشی به تحلیل و تبیین دیپلماسی گردشگری به عنوان حلقه واصل گسترش روابط ایران با همسایگان شرقی و قطب جاذب جذب گردشگر و رونق گردشگری منطقه مکران پرداخته خواهد شد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Tourism Diplomacy and Tourism Boom in the Makran Region: A Case Study of Iran's Relations with Eastern Neighbors

نویسندگان [English]

  • Sheida mortazaei 1
  • Pirouz Mojtahedzadeh 2
  • Ezatollah Ezzati 2
1 Ph.D. in Political Geography, Garmsar Branch, Islamic Azad University, Garmsar, Iran.
2 Associate Professor of Political Geography, Science and Research Unit, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Makran region with diverse tourist attractions and having shared cultural and historical backgrounds among the countries of Iran, Pakistan and Afghanistan has the potential to become a common destination for tourism in the region; but the main thing is to use the right tools to create this boom. One of the most useful tools is following the diplomacy of tourism. The main question of this article is that can tourism diplomacy provide the prospect of tourism boom in the Makran region? The hypothesis we are trying to analyze and explain to answer this main question is that seems that the tourism diplomacy of the circle is due to the expansion of Iran's relations with its eastern neighbors and the attractive harbor, attracting tourists and boosting tourism in the region of Makran. The method of this article is descriptive-analytical. The results of the paper show that the tourism diplomacy with the focus of the Makran region has geographic, cultural, ethnic and historical backgrounds, as well as political support among the regional governments, but some security challenges as well as the poverty of communication and facilities infrastructure slowed the trend of tourism development in the Makran region from the diplomatic gateway. Tourism has been made.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Tourism
  • Tourism diplomacy
  • Makran region
  • East of Iran
ابراهیم زاده، عیسی و صادق کریمی (1388)، مدیریت ساحلی و توسعه زیست محیطی ناحیه چابهار، فصلنامه جغرافیا و برنامه‌ریزی محیطی، شماره 36.
ابراهیم زاده، عیسی و عبدالله آقاسی زاده (1388)، تحلیل عوامل مؤثر بر گسترش گردشگری در ناحیه ساحلی چابهار با استفاده از مدل راهبردی SWOT، فصلنامه مطالعات و پژوهش‌های شهری و منطقه‌ای، شماره 1.
اسمیت، برایان‌کلایو، 2011، فهم سیاسی جـهان‌ سـوم‌ و دگـرگونی‌ سیاسی، ترجمه امیرمحمد حاجی یوسفی و محمد سعید قائنی نجفی، تهران، وزارت امور خارجه
اکبری، علی‌اکبر‌، 1388‌، گردشگری سیاسی و نقش دولت‌ها، تهران، انتشارات سپهر
امیراحمدیان، بهرام (1382)، مقاله‌ها: کریدور شمال - جنوب و اهمیت آن در همگرایی منطقه‌ای، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 41.
باصری، ابـوالفضل، 1387‌، گـردشگری‌ و تـوسعه اقصادی و سیاسی، چاپ پنجم، تهران، نشر نو
باقری، اسماعیل (1386)، افغانستان و خیزش دوباره طالبان، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، فصلنامه بهار، شماره 29.
بشیریه، حسین، 1390، موانع توسعه‌ سیاسی‌ در‌ ایران، تـهران، پژوهـشکده امـور سیاسی
بهکیش، محمدمهدی، 1389، اقتصاد ایران در بستر جهانی شدن، تهران‌، انتشارات‌ نی
پرتوی، ملوک (1385)، موانع و محدودیت‌های توسعه بندر چابهار به عنوان یک منطقه آزاد، فصلنامه مجله اقتصادی، شماره 63 و 64.
تراب احمدی، مژگان (1389)، معرفی و نقد کتاب لاتین: گردشگری بین المللی و برنامه‌ریزی (نوشته دالن جی تیموتی)، فصلنامه کتاب ماه علوم اجتماعی، شماره 28.
ترکان، اکبر و میثم شهبازی (1394)، شناسایی سبد طرح‌های توسعه سواحل مکران با استفاده از تحلیل SWOT دو سطحی، فصلنامه راهبرد اقتصادی، شماره 13.
حاجی‌یوسفی، امیرمحمد، 1387، دولت نـفت و تـوسعه سیاسی اقتصادی در ایران، تهران‌، مرکز‌ اسناد‌ انقلاب اسلامی
خدا بخشی، لیلا (1383)، کریدور شمال- جنوب 5000 کیلومتر نزدیک‌تر 30 درصد ارزان‌تر، فصلنامه روند اقتصادی، شماره 10.
خلیلی، محسن و مرتضی منشادی و فهیمه آزموده (1390)، بایستگی‌های ژئواکونومیک توسعه منطقه جنوب شرق ایران، فصلنامه روابط خارجی، شماره 12.
داس ویل، راجر. (1387). مدیریت جهانگردی: مبانی، راهـبردها و آثـار. داود ایـزدی و سـید مـحمد اعرابی مترجمان...چـاپ اول. تـهران. انتشارات دفتر پژوهش‌های فرهنگی(2007).
دانایی‌فرد، حسن. فروهی‌، مهشید. صالحی، علی. (1386). ارتقا ظرفیت کارآفرینی در ایران: تـحلیلی بـر نـقش دولت. فصلنامه پژوهش­های بازرگانی، شماره 42، ص 221-262.
رئیس‌دانا، فریبرز، 1391، دیپلماسی سیاسی در ایـران، تـهران، انـتشارات نگاه
زرآبادی، زهرا سادات (سعیده) و مهدیه توفیقی محمدی (1393)، بررسی تحولات ساختار اشتغال با بهره‌گیری از تکنیک‌های تحلیل اقتصادی؛ مورد پژوهی: استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه نگرش‌های نو در جغرافیای انسانی، شماره 24.
ساندرز، دیوید، 2010‌، الگوهای‌ بی‌ثباتی‌ گردشگری سیاسی، ترجمه سعید ساری اصلانی، تهران، نشر سـما
سـریع‌القلم، محمود، 1390‌، عقلانیت‌ و آینده توسعه گردشگری در ایران، تهران، مرکز پژوهش‌های سازمان میراث فرهنگی
سـیف، احـمد، 1388، مـالکیت‌ و انباشت‌ سرمایه‌های سیاسی در ایران، تهران، انتشارات رسانش
شاطریان، محسن و حسن افراخته (1388)، عوامل و پیامدهای اجتماعی - فرهنگی و سیاسی - اقتصادی کم ثبتی و دیرثبتی وقایع حیاتی در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه توسعه اجتماعی، شماره 4.
شعبانی اصل، محمد رضا (1388)، بررسی ساختارهای سیاسی اثرگذار بر امنیت سیستان و بلوچستان، فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، شماره 61.
صمدیان، ابوالفضل، سـید حـسن حـسینی، مـیرگانه نـگیه رئوف آوا‌. (1388‌). نقش آموزش بر توسعه زیرساخت‌ها در صنعت گردشگری ایران. فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیای انسانی. سال اول، شماره چهارم، ص 105-118.
عسگری کرمانی، حامد (1395)، بندر چابهار و منطقه، فصلنامه روابط خارجی، شماره 29.
علیزاده، امین و حسین انصاری و سارا ارشادی و شادی آشگر طوسی (1387)، پایش و پیش بینی خشکسالی در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای، شماره 11.
فکوهی، ناصر، 1392، از‌ فرهنگی‌ تا توسعه سیاسی اقتصادی اجـتماعی در ایـران‌، تهران‌، انتشارات‌ فردوس
کاتوزیان، محمدعلی، 1386، تضاد سیاسی‌ دولتها‌ و ملتها، نظریه تاریخ و سـیاسی در ایـران، تـهران، نشر نی
کافی، سعید و مصطفی عبداللهی (1388)، نقش سپاه پاسداران در برقراری و حفظ امنیت در استان سیستان و بلوچستان، فصلنامه مدیریت و پژوهش‌های دفاعی، شماره 61.
کولکو‌، گابریل‌، 2009، عصر نـوین گـردشگری سـیاسی، ‌ترجمه‌ سعید‌ ساری انصاری، دانشگاه یورک، ‌اونتاریو
گل، علی، 1390‌، جایگاه‌ توریسم ایران در خاورمیانه، تهران‌، انتشارات‌ مرکز
محمدی، حمید رضا و محمد غنجی (1385)، چالش‌های ژئوپلیتیکی مواد مخدر در جنوب غرب آسیا (با تأکید بر ایران پاکستان و افغانستان)، فصلنامه ژئوپلیتیک، شماره 3.
معتمد، احمد و محمد رضا غریب رضا (1387)، تکامل مکران ساحلی، طی کواترنر پسین، فصلنامه پژوهش‌های جغرافیایی، شماره 64.
ملک رئیسی، حسین (1385)، سیستان و بلوچستان، مدیریت و توان‌های محیطی، فصلنامه رشد آموزش جغرافیا، شماره 77.
میرلطفی، محمودرضا و میثم بندانی و مهدی نادریان فر (1393)، تحلیل اثرات اقتصادی- اجتماعی احداث دیوار مرزی بر مناطق روستایی سیستان، فصلنامه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، شماره 35
میلسن، ژان(1388)، قدرت نرم در روابط بین الملل: دیپلماسی عمومی نوین، ترجمه رضا کلهر و سید محسن روحانی، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق(ع).
هالیدی، فرد، 2012، توسعه سیاسی و رابـطه‌ آنـ‌ با گردشگری، ترجمه فضل‌الله نیک‌آیین، تهران‌، موسسه امیرکبیر
هاروی‌، بروس‌ استار، 2013، سیاست‌های جهانی در‌ گردشگری‌، ترجمه عـلی امـیدی، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی
هیوز، اون(1386) مدیریت دولتی نوین. سید مهدی الوانی‌، سهراب‌ خلیلی شورینی، غـلامرضا معمارزاده تهران مترجمان. چاپ چهارم. تهران. انتشارات مروارید.
Ashraf Kayani, S. & Saif ur, M.(2006), Dialogue-based public diplomacy: A new foreign policy paradigm?, https://www.clingendael.org/sites/default/files/20041100_cli_paper_dip_issue95.pdf
Bramwell, Bill. (2005). Interventions and policy instruments tor sustainable tourism. In global‌ tourism‌. William F. Theobald. Third edition, blsevier‌ publication‌, p 406-432 Costa.
Chahine, J.(2012), public diplomacy: a conceptual framework, http://www.culturaldiplomacy.org/academy/pdf/research/books/public_diplomacy/Public_Diplomacy_-_A_Conceptual_Framework_-_Joumane_Chahine.pdf
Cludia. C. 2011. Tourism policy instruments: an empirical analysis of Portuguese local governments.EGPA annual conference
Gursoy, Dogan and Jurowski. Claudia and‌ Uysal‌, Muzaffcr. (2002).Resident Attitudes‌ A Structural‌ Modeling Approach. Annals of Tourism Research. Volume 29:79-105.
Henrikson, Alan K.(2006), What Can Public Diplomacy Achieve?, University of Warwick Managing Editor: Jan Melissen, Netherlands Institute of International Relations 'Clingendael and Antwerp University
-Hocking, B. & Melissen, J. & Riordan, S. & Sharp, P.(2012), Futures for diplomacy Integrative Diplomacy in the 21st Century, Netherlands Institute of International Relations ‘Clingendael’
Hocking, B. & Melissen, J.(2015) , Diplomacy in the Digital Age, Netherlands Institute of International Relations Clingendael. http://www.clingendael.nl/
Hooi Hooi, Lean‌. Russell‌ Smvth. (2006). Marketing 'Malaysia welcomes the world: are Malasia's tourism markets converging? Discussion Paper 26. Department of Economics, Monash University
Howlett, Micheal‌. (1998). policy subsystem configuration and policy change: operationalizating the postpositivist analysis‌ of‌ the‌ ppolitics of the policy process". Policy studies journal. 26.3:82-462
Howlett, Micheal. (201 I). Designing Public Policies: Principles and Instruments. Publisher‌ Routledge‌.
Howlett. Michal‌., Ramesh, M. Perl, Antony. (2009).Studying public policy, policy cycles(t policy subsystems. Third edition. Oxford University.
Jones. T). Charles, (1984). An introduction to ‌‌the‌ study of public policy.Monterey, ca: brooks
Melissen, Jan (2005): The New Public Diplomacy: Soft Power in International Relations, New York: Palgrave Macmillan.
Micheal. ewen.2001. Public choic and‌ tourism‌ analysis‌. Current issues in tourism 4, 2-4:30-48