تبیین ژئوپلیتیکی منافع استراتژیک آمریکا در منطقه آسیای میانه

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

2 استادیار گروه جغرافیای سیاسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

3 استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشگاه امام علی (ع).

چکیده

بر اساس نظریه مکیندر ، همواره از آسیای مرکزی به عنوان یکی از مناطق ژئوپلیتیکی مهم جهان یاد می شود که این منطقه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و با تشکیل کشورهای استقلال یافته ، دچار تغییرات گسترده ای شد . در این زمینه در طی دهه اخیر با افزایش نفوذ جمهوری اسلامی ایران ، افزایش نفوذ سیاسی-اقتصادی چین در آسیای مرکزی و همچنین افزایش مداخلات فدراسیون روسیه در کشورهای مذکور ، همواره منافع ایالات متحده آمریکا را در این منطقه با چالش ها و مشکلات متعددی مواجه ساخت . با توجه به تاثیرات نفوذ استراتژیک آمریکا در منطقه آسیای مرکزی و تاثیرات آن برمنافع امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران ، پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و کاربردی به تبیین ژئوپلیتیکی منافع استراتژیک آمریکا در منطقه آسیای میانه پرداخته است . جامعه آماری پژوهش حاضر از کلیه کارشناسان و صاحب نظران و کارشناسان جغرافیای سیاسی تشکیل شده است که حجم نمونه آن بر اساس مدل کوکران تعداد 50 نفر تخمین زده شد. به منظور تحلیل یافته های تحقیق نیز از آماره های توصیفی آزمون های میانگین ، فریدمن و بینومال تست در نرم افزار spss استفاده گردید. نتایج نشان داد که میان عوامل ژئواستراتژیک ، ژئواکونومیک و افزایش حوزه نفوذ ایالات متحده آمریکا در منطقه آسیای مرکزی رابطه ای مستقیم وجود دارد.همچنین در بخش های دیگر افزایش پایگاه های نظامی-جاسوسی،شکستن هژمونی روسیه و چین و افزایش درآمدهای اقتصادی آمریکا ، مهمترین منافع و اهداف پیش روی آمریکا در آسیای مرکزی در طی بازه زمانی 2020 الی 2022 است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A geopolitical explanation of US strategic interests in the Central Asian region

نویسندگان [English]

  • Bentol Hoda YousefiDeylami 1
  • Farhad Hamzeh 2
  • Reza Tajfar 3
1 PhD Student in Political Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
2 Assistant Professor, Department of Political Geography, Central Tehran Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran.
3 Assistant Professor, Department of Political Geography, Imam Ali University.
چکیده [English]

According to Mackinder's theory, Central Asia has always been considered as one of the most important geopolitical regions in the world, which underwent extensive changes after the collapse of the Soviet Union and the formation of independent states. In this regard, during the last decade, with the increasing influence of the Islamic Republic of Iran, the increasing political-economic influence of China in Central Asia, as well as the increasing intervention of the Russian Federation in these countries, the US interests in this region have always faced many challenges and problems. Considering the effects of US strategic influence in the Central Asian region and its effects on the national security interests of the Islamic Republic of Iran, the present study uses a descriptive-analytical and applied method to explain the geopolitical strategic interests of the United States in the Central Asian region. The statistical population of the present study consists of all experts and experts in political geography, the sample size of which was estimated at 50 people based on the Cochran model. In order to analyze the research findings, descriptive statistics of mean, Friedman and binomial tests in SPSS software were used. The results showed that there is a direct relationship between Geo strategic, Geo economic and increasing US sphere of influence in the Central Asian region. In other areas, increasing military-espionage bases, breaking Russian-Chinese hegemony, and increasing US economic revenues are the most important interests and goals facing the United States in Central Asia over the period 2020-2022.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Geopolitics
  • Strategic Interests
  • USA
  • Central Asia Region

مراجع

ابوالحسن شیرازی، حبیب الله، 1386، منافع ملی و استراتژی امریکا در آسیای مرکزی، نشریه: تحقیقات حقوق خصوصی و کیفری - پاییز و زمستان 13۸6 - شماره 7.
اخباری، ابوالفضل، اخباری، محمد، اسماعیل پورروشن، علی اصغر، رنجبر، محسن، 1399، تبیین نقش هیدروپلیتیک بر سیاست خارجی افغانستان و ایران(2015 الی 2019)، فصلنامه علمی-پژوهشی نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره 12، شماره 3.
آدمی، علی، عزیزی، حمیدرضا، 1392، سازمان همکاری شانگهای و تهدیدات امنیتی مشترک در آسیای مرکزی، نشریه: مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز - بهار 139٢ - شماره ۸1.
بخت آور، فاطمه، 1394، بررسی مقایسه ای سیاست خارجی ایران و امریکا در اسیایمرکزی از سال ٢000 تا ٢010، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه مفید.
تفضلی، حسین، وطن دوست، مسعود، 1396، عضویت جمهوری آذربایجان و گرجستان در ناتو و تاثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران، نشریه: مطالعات علوم اجتماعی - بهار 1396، دوره سوم - شماره 1.
حسین‌پور پویان. رضا، ۱۳۸۵. تحلیل و بررسی همژوشی سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در تعامل با جمهوری آذربایجان با واقعیت‌های ژئوژلیتیک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. به راهنمایی پیروز مجتهدزاده. تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
شاه حسینی، آسیه، 1397، استراتژی امنیتی ایالات متحده امریکا و روسیه در آسیای مرکزی و قفقاز(2012_ 2017)، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
شعبانی، مریم، 1392، ژیوپلیتیک انرژی: بررسی جایگاه ایران در انتقال انرژی از اسیای مرکزی و قفقاز به اروپا، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
صالحی، مختاری، احمد رشیدی، مژگان رضایی چشمه گچی. 1396. بررسی تطبیقی استراتژی سیاسی و امنیتی چین و آمریکا در آسیای مرکزی بعد از یازده سپتامبر. دولتی - وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران - دانشکده حقوق و علوم سیاسی
صالحی، نظامعلی، 1398، تبیین پیوندهای استراتژیک و ژئوکالچر ایران و ترکمنستان و تاثیرات آن بر امنیت جمهوری اسلامی ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.
طباطبایی، سیدمرتضی، اسماعیل پورروشن، علی اصغر، دانیالی، تهمینه، لطفی، حیدر، 1399، ارزیابی همگرایی‌های اقتصادی میان جمهوری اسلامی ایران و کشورهای عضو سازمان شانگهای، فصلنامه نگرش های نو در جغرافیای انسانی، دوره 12، شماره 2.
عباسی، مجید، موسوی، سید محمد رضا. (1392). روابط جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان, بسترهای همگرایی و زمینه های واگرایی. مطالعات اوراسیای مرکزی, 6(2), 61-80. https://www.sid.ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=258718
عسگری، ناصر، 1390، نقش ژئوپولیتیکی منطقه قفقاز جنوبی در رقابت روسیه و امریکا، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
مهکویی، حجت، باویر، حسن، 1393، نقش سازمان های منطقه ای در کاهش چالش های منطقه ای؛ مطالعه موردی سازمان همکاری اقتصادی(اکو)، نشریه: سازمان های بین المللی، شماره 7.
نجفقلی نژاد ورجوی، اعظم، حسن زاده، محمد، (1392)، عوامل تقویت کننده همکاری میان کتابخانه های ملی کشورهای عضو اکو، نشریه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات، دوره ۲۵، شماره ۹۷.
نیک فر، زینال، 1388، حضور امریکا در اسیایمرکزی و قفقاز و تاثیر ان بر امنیت ایران، پایان نامه کارشناسی ارشد، گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران.
Bakhshaish Ardestani, Amir Hossein, 2010, The Impact of the Islamic Republic of Iran's Membership in the Shanghai CooperationOrganization on the National Security of the Islamic Republic of Iran, M.Sc. Thesis, Department of Political Geography, Islamic Azad University, Science and Research Branch, Tehran.
Daman Pak Jami, Morteza, 2008, The Role of Caspian Energy Resources in Ensuring World Energy Security and the Challenges of Transferring Them to Global Markets, Quarterly Journal of Central Asian and Caucasus Studies, No. 62.
kacir,adem,2020,Orta Asya’da Çağdaş Rekabet: Fırsatlar ve Zorluklar,Avrasya İncelemeleri Dergisi,Journal of Eurasian Inquiries,9, 1.
Smith, Anthony; Ashfield, Emilia. 2012, Foreign Policy, Theories, Actors, and Case Studies, Translated by Amir Mohammad Haj Yousefi and Mohsen Mahmoudi and Ayoub Karimi, Volume I, Tehran: Sidebar.
Shiroodi, Morteza, 2004, Regional Issues of Iran, Volume One
Vladimir,Pachkov, 2020,Uzbekistan: A Key Central Asia Nation,La Civiltà Cattolica, English Edition, Volume 4, Number 2, February 2020pp. 1-12
Zabah, Setareh, 2014, Analysis of Government Procedures Saheli on the Legal Regime of the Caspian Sea, Master Thesis Department of Political Geography, Mofid University.
فصلنامه جغرافیا (برنامه ریزی منطقه ای)
دوره 12، شماره 47
تیر 1401
صفحه 241-259

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار