تحلیل جامعه‌شناختی سیاست‌های زیست محیطی در ایران و پیامدهای سیاسی و اجتماعی آن از برنامه اول تا ششم توسعه

نوع مقاله : مقاله های برگرفته از رساله و پایان نامه

نویسندگان

1 گروه جامعه شناسی، واحد شوشتر، دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر، ایران

2 گروه جامعه شناسی ، واحد شوشتر،دانشگاه آزاد اسلامی ، شوشتر، ایران

3 گروه جامعه شناسی، واحد شوشتر،دانشگاه آزاد اسلامی، شوشتر ، ایران

چکیده

هدف این پژوهش طراحی و اعتباریابی مدلی برای تحلیل جامعه‌شناختی سیاست‌ها و برنامه‌های زیست محیطی در ایران و پیامدهای سیاسی و اجتماعی از برنامه اول تا ششم توسعه در ایران است که به روش گراندد تئوری انجام شده است. در بخش کیفی به کمک روش داده بنیاد یا گراندد تئوری محقق اقدام به انجام مصاحبه‌هایی عمیق با 16 نفر از نخبگان، مدیران و متخصصان مرتبط با محیط زیست کشور کرده است. نتایج تحلیل داده‌ها بر اساس مراحل سه گانه کدگذاری نشان داد که از تعداد 265 مفاهیم متناظر تعداد 30 خرده مقوله استخراج شده که دارای ارتباط مفهومی با همدیگر هستند و در مرحله کدگذاری محوری از همه خرده مقولات تعداد 12 مقوله محوری بیرون کشیده شد که با انتزاع بیشتر این مقولات در مرحلۀ کدگذاری گزینشی، یک مقوله هسته‌ای به شرح «برنامه‌ها و سیاست‌گذاری‌های زیست محیطی به علت تصمیمات هماهنگ بالادستی و تفاهم دولتی و خصوصی در بستر جدی گرفتن دانش و ارزش زیست‌محیطی با استفاده از راهبردهای فکری- قانونی و سبز به پیامدهای امنیت سیاسی و ملی و توسعه فرهنگ زیست محیطی همراه با سلامت اجتماعی منجر می‌شوند» ظاهر شد که می‌تواند تمامی مقولات دیگر را تحت پوشش قرار بدهد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Sociological analysis of environmental policies in Iran and its political and social consequences from the first to the sixth development plan

نویسندگان [English]

  • Ehsan Najafi 1
  • Nabiolah Ider 2
  • Abdoreza Hashemi 3
1 Department of Sociology, Shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran
2 Department of Sociology, Shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran
3 Department of Sociology, shushtar Branch, Islamic Azad University, Shushtar, Iran
چکیده [English]

The purpose of this study is to design and validate a model for sociological analysis of environmental policies and programs in Iran and the political and social consequences of the first to sixth development plans in Iran, which has been done by grounded theory method. In the qualitative section, with the help of the data method of the Foundation or grounded theory, the researcher has conducted in-depth interviews with 16 elites, managers and experts related to the country's environment. The results of data analysis based on the three stages of coding showed that out of 265 corresponding concepts, 30 subcategories were extracted that have a conceptual relationship with each other. These categories in the selective coding stage, a core category described as "environmental programs and policies due to coordinated upstream decisions and public-private understanding in the context of taking environmental knowledge and value seriously using intellectual-legal and green strategies to the consequences of political security and "Nationalism and the development of environmental culture lead to social health," he said, which could cover all other categories.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Environment
  • Environmental Programs
  • Environmental Policies
  • General Environmental Policies
 افضل خانی، مریم. (1398). بررسی تاثیر آموزش های زیست محیطی برنگرش و رفتار دانش آموزان نسبت به مساله حفاظت از محیط زیست در شهرستان گرمسار، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال دهم، شماره1
جعفری ‌نیا، غلامرضا. (1391). عوامل موثر بر فرهنگ زیست محیطی، پایان نامه دکترا دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان
حیدری، رنجبر و جمشیدی، ابراهیم. (1395). بررسی مفهوم امنیت زیست محیطی با نگاهی به چالش های امنیت زیست محیطی ایران، فصلنامه راهبرد اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره 21
دادیانی، علی، سلیمان پور، فریبا. (1398). رابطه بین رفتار محیط زیستی یا میزان تفکر سیستمی ومسئولیت پذیری اجتماعی (مورد مطالعه: کارکنان محیط زیست خراسان شمالی)، فصلنامه علمی، آموزشی محیط زیست و توسعه پایدار، سال هفتم، شماره 3
زهره وندی، حسن، خورشید دوستعلی، محمد و ساری صراف، بهروز. (1399). چشم انداز تغییرات اقلیمی در غرب ایران  بر اساس سناریو های واداشت تابشی و ریز مغیاس گردانی مدا آماری SDSM، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال یازدهم، شماره1
ساتن، فیلیپ. (1397). درآمدی بر جامعه شناسی محیط زیست، ترجمه: صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت
شبیری، محمد. (1396). بررسی نقش سبک های تفکر در نگرش و رفتار محیط زیستی دانش آموزان دبیرستانی، فصلنامه تعلیم وتربیت، دوره 33، شماره130
صالحی، صادق، فیروز جائیان، علی اصغر و غلامرضازاده، فاطمه. (1393). تحلیل گفتمان زیست محیطی برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه برنامه ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، شماره21
فروتن کیا، شهروز و نواح، عبدالرضا. (1395). جامعه شناسی محیط زیست، تهران: انتشارات جامعه شناسان
فرهادی، سعید و رزمی، مریم. (1396). کنوانسیون های بین المللی محیط زیست، تهران: موسسه فرهنگی هنری دیباگران تهران
فرهادی، علی اصغر، عطا زاده، سعید و قیوم زاده، محمود. (1398). بررسی راهکارهای کیفری وغیر کیفری حکایت وحفاظت از محیط زیست، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال دهم شماره3
فرخی، مهرداد. (1395). نقش عوامل زیست محیطی در سلامت و رفاه اجتماعی (شاخص های رفاه زیست محیطی)، همایش کشوری سبک زندگی سالم(دانشگاه علوم پزشکی گیلان)
کشاورز، اله مراد، میر عباسی، سید باقر و کامرانی، احسان. (1400). نقش حقوق بین الملل در توسعه پایدار محیط زیست، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال یازدهم ،شماره3
گلدانی، مهدی و امامی میبدی، علی. (1394). نقش محیط زیست در برنامه های پنج ساله توسعه، از منظر هفت عنوان منتخب، فصلنامه مجلس وراهبرد، سال بیست ودوم،شماره82
گیدنز،آنتونی. (1394). سیاست های مقابله با تغییرات آب و هوا، ترجمه: صادق صالحی، شعبان محمدی)، تهران:  انتشارات آگه
معطوفی، علیرضا، دنکوب، مرتضی. (1396). اولویت بندی عوامل موثر بر تدوین خط مشی های زیست محیطی کشور با استفاد از روش ANP، مجلس و راهبرد، دوره 24، شماره 90
ملکی، طیبه و تاجری مقدم، مریم. (1396). بررسی تحلیلی جایگاه منابع طبیعی و محیط زیست در برنامه های پنج ساله توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران، چهارمین کنفرانس بین المللی برنامه ریزی و مدیریت
مک‌کیبن، بیل. (1385). پایان طبیعت، ترجمه: مهدی عباس‌ زاده فتح‌آبادی، تهران: کتاب صبح
محمدی پور، سعید، اخباری، محمد و حمزه، فرهاد. (1398). ساختار ژئوپلیتیکی الگوی همگرایی منطقه ای خاورمیانه(مطالعات موردی: کشوارهای ایران، عراق وترکیه)، فصلنامه علمی پژوهشی جغرافیا(برنامه ریزی منطقه ای)، سال نهم، شماره 4
محمد زاده، یوسف، قهرمانی، هادی و نظریان، علمناز. (1394). محیط زیست سلامت وهزینه های بخش سلامت، مدیریت اطلاعات سلامت، دوره دوازدهم، شماره14
هانیگن، جان. (1393). جامعه شناسی محیط زیست، ترجمه: صادق صالحی، تهران: انتشارات سمت
Ahmad, N.(2017). 'Effects of energy production and co2 emissions on economic growth in Iran: ARDL approach', Energy, 123:521-537.
FoxNJ,Alldredp(2016).Sociology, environment and health: a materialist approach Public Health, , December 2016, Pages 287-293